CÂY XẠ ĐEN

Mô tả

Cây xạ đen là cây gì?

Tên khoa học của cây xạ đen là Celastrus hindsii Benth. Trong dân gian, loại cây này còn được gọi là cây bạch vạn hoa, cây đồng triều, cây bách giải hoặc cây ung thư (dân tộc Mường, Việt Nam).

Cây xạ đen thường mọc tự nhiên trong rừng và cũng rất dễ trồng. Chúng được tìm thấy lần đầu tiên bởi dân tộc Mường tại Việt Nam. Tuy nhiên khi đó, người ta vẫn chưa hiểu hết về tác dụng của loại cây này nên ít được biết đến. Cho đến năm 1998, nhờ đề tài nghiên cứu của GS. Lê Thế Trung – Phó Chủ tịch Hội Ung Thư VN, cây xạ đen mới dần trở nên phổ biến hơn.

Theo tiếng Mường thì xạ đen được hiểu như sau:

• Xạ: Có nghĩa là gan.
• Đen: Là màu sắc của loại cây này. Bởi người ta thấy có một lớp nhựa màu đen chảy ra khi khi cắt đôi phần thân của cây.

Thu hoạch và cách chế biến làm thuốc

Sau khi cây đã trưởng thành, người ta có thể thu hái cây xạ đen vào bất kỳ thời điểm nào trong năm nhất là phần lá cây. Còn đối với thân và cành cây thì thường đợi đến khi cây già, người ta mới thu hoạch về làm thuốc. Bởi thời gian này, dược tính trong cây sẽ đạt mức cao hơn.

Tất cả các bộ phận của xạ đen đều có thể dùng làm thuốc

Cách chế biến cây xạ đen thành thuốc như sau:

• Sau khi hái về, cây xạ đen sẽ được rửa sạch để loại bỏ đất cát và bụi bẩn, sau đó để cho ráo nước.
• Tiếp đến, cây xạ đen được cắt thành từng đoạn ngắn, đem phơi khô dưới nắng hoặc có thể sấy khô.
• Đến khi khô hoàn toàn thì cho xạ đen vào túi nilon để bảo quản, tránh ẩm mốc và có thể sử dụng được lâu dài.

Tác dụng của cây xạ đen

Nhờ những thành phần trên mà cây xạ đen mang đến nhiều công dụng trị bệnh tuyệt vời. Trong những năm gần đây, y học thế giới nói chung và y học Việt Nam nói riêng luôn quan tâm đến việc nghiên cứu sâu về những công dụng mà cây xạ đen mang lại. Điển hình phải kể đến là điều trị bệnh ung thư, các nghiên cứu đã cho thấy nhiều thành quả vượt ngoài mong đợi. Dưới đây là những công dụng của cây xạ đen được dùng phổ biến hiện nay:

Lá xạ đen chữa ung thư

Lá xạ đen có chứa chất Flavonoid và Quinon. Nhờ đó, loại cây này được xem là thảo dược quý hỗ trợ trị các bệnh ung thư hiệu quả. Cụ thể, Flavonoid và Quinon có thể loại bỏ các tác nhân xấu như tế bào lão hóa, tế bào ung thư,… bằng cách làm chậm quá trình oxy hóa của các gốc tự do và hóa lỏng các tế bào ung thư.

Lá xạ đen giúp hỗ trợ trị bệnh ung thư rất hiệu quả

Cây xạ đen hiện được sử dụng trong cả y học cổ truyền và y học hiện đại nhằm phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh về ung thư rất hiệu quả.

Hỗ trợ điều trị khối u bướu

Cũng nhờ hai hoạt chất nêu trên có tác dụng hóa lỏng các tế bào ung thư mà cây xạ đen có thể giúp tiêu diệt và làm chậm lại sự phát triển của các khối u ác tính, nhất là khi chúng mới hình thành. Tác dụng này đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh và kết luận xạ đen có thể phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các khối u, kế cả u ác tính.

Hỗ trị điều trị cao huyết áp, tình trạng huyết áp không ổn định

Ngoài khả năng phòng ngừa và hỗ trợ điều trị u bướu, ung thư, xạ đen còn có công dụng tốt trong việc điều trị huyết áp cao, khắc phục tình trạng huyết áp không ổn định. Người bệnh chỉ cần nấu nước lá cây xạ đen hoặc pha trà uống hàng ngày là có thể mang công dụng hữu hiệu trong việc điều hòa huyết áp.

Cải thiện bệnh máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ

Những người bị bệnh máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ sử dụng cây xạ đen sẽ mang lại hiệu quả rất tốt. Điều này đã được minh chứng qua công trình nghiên cứu của Gs. Lê Thế Trung. Nghiên cứu này chỉ ra rằng, chỉ với việc sử dụng nước đun sắc từ cây xạ đen mỗi ngày, sẽ giúp cải thiện rất tốt tình trạng máu nhiễm mỡ hoặc gan nhiễm mỡ trong cơ thể.

Hỗ trợ trị xơ gan, men gan cao và viêm gan

Ngoài trị máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ, xạ đen còn được đánh giá là một trong những loại dược liệu quý, có thể hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan, viêm gan rất hiệu quả. Vì vậy, trong y học hiện đại, người ta thường sử dụng chiết xuất từ cây xạ đen để điều trị các bệnh lý về gan.

Cây xạ đen còn có công dụng tốt đối với các bệnh lý về gan

Ngoài ra, trong Đông y, các thầy thuốc cùng thường sử dụng loại cây này trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến gan, điển hình như: Xơ gan, viêm gan hay men gan cao.

Theo một số nghiên cứu mới nhất, việc sử dụng xạ đen còn giúp giảm lượng cholesterol xấu trong cơ thể, đồng thời tăng cường sức đề kháng và chống lại sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh.

Cải thiện chứng mất ngủ, hoặc thần kinh bị suy nhược

Theo y học cổ truyền, vị đắng, hơi chát, tính hàn cùng một số dược tính của cây xạ đen có tác dụng rất tốt với những người thường xuyên gặp tình trạng mất ngủ do thiếu máu hoặc suy nhược thần kinh. Ngoài ra, loại dược liệu này cũng giúp tăng cường tuần hoàn máu não và hỗ trợ điều trị chứng hoa mắt chóng mặt hiệu quả.

Ngoài những tác dụng chính nêu trên, xạ đen còn được dùng để trị một số bệnh khác cũng rất hiệu quả như:

• Tiêu viêm, dùng để chữa mụn nhọt, ngứa, chốc lở và loét da.
• Điều trị bệnh xương khớp, cột sống: Hiện nay, trong dân gian vẫn còn lưu truyền một số bài thuốc dùng cây xạ đen để khắc phục tình trạng tổn thương cột sống, xương khớp như: chữa bệnh đau thần kinh tọa, thoái hóa khớp, điều trị viêm khớp dạng thấp,…
• Cây xạ đen cũng có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn khá hiệu quả.

Cách sử dụng cây xạ đen

Hiện nay cây xạ đen có rất nhiều cách sử dụng theo dạng truyền thống và hiện đại. Cụ thể:

Cách dùng theo dạng truyền thống:

• Sắc nấu nước uống.
• Ngâm rượu xạ đen.
• Cao xạ đen.
• Sao vàng tán bột để uống (cách này thường ít dùng).
• Giã nát để đắp lên mụn nhọt, chốc lở.
• Ngoài ra, trong Đông y, xạ đen cũng được dùng trong các bài thuốc bằng cách kết hợp với nhiều vị khác.

Nấu nước lá xạ đen là cách dùng phổ biến hiện nay

Cách dùng theo dạng hiện đại:

Theo dạng hiện đại, cách dùng cây xạ đen có sự khác biệt so với dạng truyền thống ở hai đặc điểm, đó là: Có sự tham gia của các nhà nghiên cứu và thuốc được bào bằng công nghệ hiện đại.

Dưới đây là một số cách dùng xạ đen hiện đại phổ biến như:

• Dùng tinh bột xạ đen.
• Sử dụng viên nang xạ đen với tam thất.
• Dùng xạ đen với tinh bột nghệ cucurmin ở dạng viên nang