CỎ MÁU

Mô tả

Cây cỏ máu là tên gọi dân gian của thảo dược kê huyết đằng. Vị thuốc này có khả năng quy vào các kinh Can, Thận giúp bồi bổ khí huyết, mát gan, giải độc, điều hòa kinh nguyệt.

• Tên gọi khác: Dây máu người, huyết đằng, kê huyết đằng, cây huyết rồng, cây máu gà, đại hoàng đằng, đại huyết đằng, cây hồng đăng, cây dây máu
• Tên khoa học: Sargentodoxaceae
• Họ: Huyết đằng

Mô tả về cây cỏ máu

Đặc điểm thực vật

Cây cỏ máu là một dạng cây dây leo lớn có thân gỗ. Thân có thể dài đến 10 mét, đường kính thân dao động từ 3- 4 cm. Thân hình trụ tròn hoặc hơi dẹt, lớp vỏ ngoài màu nâu nhạt, hơi thô ráp. Cắt đôi thân thấy chảy ra nhựa màu đỏ tương tự như màu máu nên mới được người dân gọi là cây cỏ máu.

Lá cỏ máu là lá kép, bao gồm 3 – 9 lá chét hình trứng. Mặt trên của lá bóng nhẵn, màu xanh đậm, mặt dưới nhạt hơn. Lá chét nằm giữa cuống thường dài hơn so với các lá mọc hai bên.

Hoa cỏ máu mọc đâm ra từ các nách lá. Cuống hoa nhỏ, bên ngoài phủ lông mịn. Hoa mọc thành tràng mài tím. Quả ra vào tháng 9 đến tháng 10 trong năm. Quả đậu, hình trứng hoặc lưỡi liềm, dài khoảng 7cm, có lông nhung, chứa 3 – 5 hạt.

Phân bố

Cùng với Việt Nam, cây cỏ máu còn sinh trưởng ở một số quốc gia như Trung Quốc hay Lào. Ở nước ta, loại cây này được tìm thấy ở các vùng núi có độ cao trên 850 mét. Cây có thể mọc trong rừng hoặc ven các bờ sông suối. Cả miền Nam và miền Bắc đều có:

• Ở miền Nam: Cây có máu phân bố ở các tỉnh như Khánh Hòa, Bình Định, Đồng Nai, Vũng Tàu, Lâm Đồng, Quảng Trị…
• Ở miền Bắc: Cỏ mực phát triển nhiều nhất ở các tỉnh miền núi như Tuyên Quang, Hòa Bình, Lạng Sơn, Thanh Hóa…

Bộ phận dùng

Thân ( dây ) của cây cỏ máu lá bộ phận có giá trị dược liệu, được sử dụng làm thuốc chữa bệnh.

Vị thuốc cây cỏ máu

Tính vị: 

Theo ghi chép trong một số tài liệu y học cổ như Đông Dược Học Thiết Yếu, Trung Dược Học thì cây cỏ máu có tính ấm,, mùi thơm nhẹ, vị đắng, hậu ngọt ( tức khi dùng thấy bị đắng ở đầu lưỡi nhưng khi nuốt hết vào thì để lại vị ngọt ở cuống họng.

Quy kinh

Dược liệu cỏ máu quy vào 3 kinh gồm: Can, Thận, Tỳ

Tác dụng của cây cỏ máu

– Theo y học cổ truyền:

Cây cỏ máu có tác dụng chỉ thống, lợi huyết, thông kinh hoạt lạc, thư cân, hành huyết, táo Vị, làm bền chắc gân xương.

Chủ trị:

• Thiếu máu
• Hư lao
• Mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt
• Đau lưng, mỏi gối
• Kinh nguyệt không đều
• Khí huyết hư
• Thiếu máu não
• Cơ thể suy nhược
• Đau dạ dày
• Đổ nhiều mồ hôi trộm
• Phụ nữ sau sinh bị thiếu máu, da dẻ xấu và kém sắc

– Theo nghiên cứu hiện đại:

Cây cỏ mực có tác động lên hệ thần kinh trung ương, hệ tim mạch. Ngoài ra, dược liệu còn thể hiện đặc tính kháng viêm và khả năng chuyển hóa phosphate. Cụ thể như sau:

• Chiết xuất cồn thuốc được thử nghiệm trên chuột bị viêm khớp cho thấy tình trạng viêm nhiễm do Formaldehyde được đẩy lùi. Trong một nghiên cứu khác trên chuột cũng cho thấy cỏ máu thúc đẩy khả năng chuyển hóa phosphate tại thận và tử cung của chuột.
• Đối với hệ tim mạch: Thử nghiệm cho chó và thỏ dùng nước sắc cỏ máu nhận thấy chỉ số huyết áp giảm. Ngoài ra, nước sắc từ dược liệu còn gây ức chế cơ tim ếch.
• Đối với hệ thần kinh trung ương: Tiêm dịch chiết từ cây cỏ máu vào màng bụng chuột nhắt, các nhà nghiên cứu nhận thấy nó có tác dụng giảm đau, an thần.

Liều lượng – Cách sử dụng

• Liều lượng: 10 – 30g mỗi ngày
• Cách sử dụng: Sắc uống, nấu uống như trà, ngâm rượu, hay cô đặc thành cao